Ônk÷kt ðk[f ¼kE-çknuLkku...

økík sqLk, 2024Lkk ytf{kt “[wtxýeLkku [¢kðku” ¼køk-1{kt ykÃkýu òuÞwt yu{ ¿kkríkLke furLÿÞ ÷uð÷Lke ºký {kuxe MktMÚkkyku Ãkife ©e Wr{Þk {kíkkS MktMÚkkLk-ðktZkÞ{kt rLkÄkorhík Mk{Þ Ãknu÷k ÞkuòÞu÷ xÙMxLkk xÙMxeyku, nkuÆuËkhku yLku fkhkuçkkhe Mkr{rík yLku MktÞwõík fkhkuçkkhe {tz¤ îkhk [wtxkÞu÷k «{w¾ ©e ntMkhks¼kE Äku¤w Mkk{uLkk ykûkuÃkku yLku «íÞk½kík ytøku òÛÞwt.

furLÿÞ Mk{ks yLku ©e Wr{Þk {kíkkS MktMÚkkLkLkk ykøkuðkLkku ðå[u ÚkÞu÷e MktÞwõík {exªøkku çkkË Ãký «§ nsw yxðkÞu÷ku hÌkku níkku. Mkk{krsf {kæÞ{ku{kt [{fu÷k Mk{k[khku {wsçk økík íkk. 7-6-2024Lkk ÃkkxeËkh rðãkÚkeo ¼ðLk, Lk¾ºkkýk ¾kíku furLÿÞ Mk{ksLke rðMík]ík fkhkuçkkhe Mk¼k {¤u÷, su{kt sýkÔÞk {wsçk ©e Wr{Þk {kíkkS MktMÚkkLkLkk «{w¾ ©e ntMkhks¼kE Äku¤wyu MktMÚkkLkk «{w¾©e íkhefuLkwt ÷ur¾ík hkSLkk{wt {kíkkS MktMÚkkLkLkk {nk{tºke ©e çkkçkw¼kE [kuÃkzkLku MkkUÃku÷ Au.

MktMÚkkykuLkk rLkÞ{ {wsçk fkuEÃký nkuÆuËkhku fu xÙMxe©eLkwt hkSLkk{wt Mðefkhðk fu yMðefkh fhðkLke Mk¥kk fkhkuçkkhe Mk¼k ÃkkMku hnu÷e nkuÞ Au. ©e Wr{Þk {kíkkS MktMÚkkLkk «{w¾©e íkhefu ntMkhks¼kE Äku¤wyu ykÃku÷k hkSLkk{kt ytøkuLkku rLkýoÞ nðu ÃkAe {¤Lkkhe fkhkuçkkhe Mk¼k{kt ÷uðkþu. furLÿÞ Mk{ks yLku Wr{Þk {kíkkS MktMÚkkLk{kt çktLku MktMÚkkyku{kt òuzkÞu÷k ykøkuðkLkku suyku yøkíÞLkk nkuÆkyku Ãký Ähkðu Au. íkuyku fuðwt ð÷ý yÃkLkkðu Au yuLkk WÃkh hkSLkk{kt yLku ¼rð»ÞLkk rLkýoÞku yð÷tçku Au.

©e Wr{Þk {kíkkS MktMÚkkLk yu fzðk ÃkkxeËkh ¿kkríkLkkt fw¤Ëuðe íkhefuLkwt yøkíÞLkwt {níð Ähkðu Au. ©e Wr{Þk {kíkkSLke MÚkkÃkLkk yu Mk{ÞLkk ¿kkrík WØkhf Mktík ©e ykuÄðhk{S {nkhks yLku òøkúík ÃkkxeËkh ykøkuðkLkku îkhk fhðk{kt ykðu÷ Au. ykðe Wå[ yLku Ãkrðºk ÄkŠ{f MktMÚkk{kt W¼k ÚkÞu÷k rð[kh ¼uËÚke ¿kkríksLkkuLke ¼kðLkkLku XUMk ÃknkU[e hne Au.

¿kkrík{kt su{ fw¤Ëuðe ©e Wr{Þk {kíkkS {trËhLke MÚkkÃkLkk MkkÚku Mktík ©e ykuÄðhk{S {nkhksLkwt {wÏÞ ÞkuøkËkLk Au yu{ ¿kkríkLku ¼økðkLk ©e ÷û{eLkkhkÞýLke Ãkqò-¼Âõík íkhV ðk¤ðk Xuh Xuh {trËhkuLke MÚkkÃkLkkyku yu Mk{Þu fhðk{kt ykðu÷. yksu økk{uøkk{ W¼k ÚkÞu÷k ¼økðkLk ©e ÷û{eLkkhkÞýLkkt {trËhku yLku Mktf÷Lk {kxu W¼k ÚkÞu÷k furLÿÞ MÚkkLkLke rðøkíku ðkík fhðe Au. ßÞkt ykøkk{e ©kðý {kMk{kt ðneðxe «r¢ÞkLkk ¼køkYÃku ºký ð»ko {kxu xÙMxe {tz¤ yLku fkhkuçkkheLke Lkðe rLk{ýqtfku ÚkðkLke Au.

¿kkríkLkk Ãkqðo EríknkMk{kt Lksh fhþwt íkku sýkþu fu ¿kkrík MktÃkqýo heíku ßÞkhu ÃkehkýkLkk MkíkÃktÚk MkkÚku Mktf¤kÞu÷ níke íÞkhu MkiÞËkuLke òunwf{eLkk ºkkMk Mkk{u «Úk{ LkuºkkLkk Lkhðeh fuþhk Ãkh{uïhkyu {kÚkwt W[õÞwt. ¼økðkLk ©e Mðkr{LkkhkÞýLkk rð[kh hMíku [k÷e ¿kkrík{kt Mðkr{LkkhkÞý Mkt«ËkÞLke þYykík fhðk{kt ykðe.

EríknkMkLkk ÃkkLku çkeò ¿kkrík híLk LkkhkÞýS hk{S ÷ªçkkýe {kuxe rðhkýeðk¤kyu MkwÄkhkðkËe r{ºkku MkkÚku fhkt[e, {wtçkE, ËÞkÃkh fåA{kt {nkÍwtçkuþ WÃkkze “ÃkehkýkLke Ãkku÷” ÃkwMíkf{kt yLkuf rðøkíkkuÚke ¿kkríksLkkuLku òøkúík fÞko. íkuyku {wÏÞíðu ‘ykÞo’ rð[khMkhýeLku ðhu÷k nkuðkÚke ¿kkrík{kt ‘ykÞoMk{ks’Lke økríkrðrÄ ykøk¤ ðÄe Ãkhtíkw MkwÄkhkðkËe «ð]r¥kLkku ðuøk Äe{ku hÌkku.

Ãkq. LkkhkÞýSçkkÃkkLke òuzu s òøk]rík {kxu Mkíkík Ëkuzíkk {kuxe rðhkýeLkk ðze÷ ©e híkLkþe ¾e{S ¾uíkkýe yLku yøkúýeykuLke xe{ îkhk ÷ktçkkøkk¤kLkk Ãkrhýk{÷ûke fkÞo {kxu Ãkq. Mktík ©e ykuÄðhk{S {nkhksLkk ÄkŠ{f {køkoËþoLk nuX¤ ¼økðkLk ©e ÷û{eLkkhkÞýLkk {trËhkuLkkt rLk{koýLkwt fkÞo nkÚk ÄÞwO. çkMkku ð»koLkk ÄkŠ{f þwrØfhý Þkºkk{kt yLkuf Lkk{e-yLkk{e ÞwðkLkku, ðze÷ku, {kíkkyku yLku rðþu»kYÃku ËkíkkykuLkku MknÞkuøk {éÞku Au.

ðíko{kLkLke ©e fåA fzðk ÃkkxeËkh Mk{ks îkhk 1960Lkk ð»koÚke rðãkÚkeo Akºkk÷Þku yLku Mk{ksðkzeykuLkkt rLk{koý yLku Mkt[k÷LkLkwt fkÞo {wÏÞ fkÞo íkhefu hÌkwt Au. yk Mk{Þ ËhBÞkLk fåA{kt Mk{ktíkh heíku økk{uøkk{ ¼økðkLk ©e ÷û{eLkkhkÞýLkkt {trËhkuLkkt rLk{koý òuhþkuhÚke [k÷e hÌkkt níkkt. økk{uøkk{Lkk çkúkñýkuLke ÃkqòrðrÄ yLku MktMfkh ®Mk[LkLkwt fkÞo yufYÃk Lkk nkuðkÚke yLkuf ykøkuðkLkkuLku ¾w[íkwt níkwt. Ëhuf økk{ku EåAíkkt níkkt yk {kxu ftEf fhðwt òuEyu.

fåA{kt ykðu÷k ¼økðkLk ©e ÷û{eLkkhkÞýLkkt {trËhkuLkwt Mktf÷Lk fhðk yLku ÄkŠ{f «ð]r¥kykuLku ðuøk ykÃkðk «Úk{ «ÞkMkYÃku {u, 1973Lkk ¼qs ¾kíkuLke ykÃkýe Ãkxu÷ðkze{kt «Úk{ {exªøkLkwt ykÞkusLk fhðk{kt ykðu÷. yu Mk{ÞLkk Mk{ksLkk ykøkuðkLkku Mkðo ©e ¾e{S LkkøkS Ãkxu÷ (ÄkhkMkÇÞ), «u{S Ãkwtò Ãkxu÷ (rðÚkkuý), {LkS ðk÷S (W¾uzk), fktrík¼kE Ãkxu÷ (íktºke©e, òøk]rík), r«ÂLMkÃkk÷ hrík¼kE Ãkxu÷ (ík÷kuË), fh{þe rþðËkMk (hðkÃkh), suXk ntMkhks (hksÃkh), rþðËkMk økku®ðË (Ëhþze), «u{S hk{S, «u{S rþðøký yk ytfLkku «kMktrøkf yLku rð[khýeÞ ÷u¾ [wtxýeLkku [¢kðku ¼køk : 2 (SÞkÃkh) rðøkuhu ykøkuðkLkkuLke nkshe{kt ©e ÷û{eLkkhkÞý {trËhkuLkkt Mktf÷Lk {kxu {æÞðíkeo MktMÚkk W¼e fhðkLke rð[khýk fhðk{kt ykðu÷. ytíku “©e fåA fzðk ÃkkxeËkh MkLkkíkLk Mk{ks Mkr{rík” Lkk{ hk¾ðk{kt ykðu÷. Mk¼k{kt 42 sýLke Mkr{ríkLke rLk{ýqtf fhðk{kt ykðu÷. nuíkwLke MkV¤íkk {kxu ©e {ýe÷k÷ ðk÷SLkk «{w¾ÃkËu Ãkkt[ sýLke Vtz Mkr{ríkLke h[Lkk fhðk{kt ykðu÷.

{æÞMÚk MktMÚkk çkLkkððk {kxu {¤u÷ «Úk{ {exªøkLke rðøkíkðkh {krníke yu Mk{ÞLkk Mð. LkkLkk÷k÷ Wfkýe (¼qs) îkhk «rMkØ Úkíkk ‘ykÍkË f÷{’ {w¾Ãkºk{kt íkk. 1-6- 1973Lkk ytf{kt «rMkØ ÚkÞu÷ Au. suLke Vkuxku fkuÃke yºku EríknkMkLke òýfkhe {kxu «rMkØ fhu÷ Au.

WÃkhkuõík heíku çkLku÷ Mkr{rík îkhk þYykíke «ÞíLkku çkkË MktøkXLk fkÞo ykøk¤ Lknkuíkwt ðÄe þõÞwt. ð»kkuo çkkË VheÚke yks {wÆu ©e Wr{Þk {kíkkS {trËh-ðktZkÞLkk Mk¼k¾tz{kt íkk. 22-8-1995Lkk Eïh¼kE ¼økík (“ÃkkxeËkh MktËuþ”Lkk {tºke) Lk¾ºkkýk-fåA. òuhkðhLkøkh Mk{ksLkk yk{tºký nuX¤ yk¾k rËðMkLke Mk¼k {¤u÷. òuhkðhLkøkh Mk{ksLkk ©e ðu÷w¼kE Ãkxu÷ yLku ©e ðk÷S¼kE fuþhk Lkkfhkýeyu ©e ÷û{eLkkhkÞý {trËhkuLkkt MktøkXLkLke ¼kðLkk ÔÞõík fhu÷. ©e suXk¼kE ÷k÷S [kuÃkzk, ©e {ýe÷k÷ Ãkwtò hk{kýe yLku ©e «u{S¼kE Ãkwtò Ãkxu÷Lkkt {køkoËþoLk nuX¤ yuznkuf f{exe çkLkkððk{kt ykðu÷. VheÚke íkk. 23-11-1995Lkk ©e «u{S¼kE Ãkwtò Ãkxu÷Lkk yæÞûkMÚkkLku fåALkkt økk{uøkk{Lkk «ríkrLkrÄykuLke nkshe{kt fkÞo ykøk¤ ðæÞwt. íkk. 4-2-1996Lkk ðktZkÞÚke {kuxe rðhkýe rðhkx Ä{oÞkºkkLkwt ykÞkusLk ÚkÞwt, su{kt Mktík ©e þktríkËkMkS {nkhks yLku fåALkkt Mktíkøký, Mkk{krsf yøkúýeykuLke nkshe{kt ðktZkÞLkk Mktíkku ©e MkuðkËkMkS {nkhks yLku Mktík ©e fhMkLkËkMkS {nkhksu ykþeðo[Lk ykÃku÷. rðhkýe {æÞu {¤u÷ Mk¼k{kt yLku Þkºkk ËhBÞkLk hufzo çkúuf ðeMk nòh ÄkŠ{fsLkku òuzkÞkt níkkt. ykðk {knku÷ ðå[u ðíko{kLkLkkt ©e ÷û{eLkkhkÞý fuLÿMÚkkLkLkk rð[khLkku ÃkkÞku Lkt¾kÞku níkku.

Ëuþ÷Ãkh (ðktZkÞ) ¾kíku W¼e ÚkÞu÷ furLÿÞ MktMÚkk ©e ÷û{eLkkhkÞý MktMfkhÄk{ yksu ÄkŠ{f yLku þiûkrýf «ð]r¥kykuÚke Ä{Ä{e hne Au. Mk{økú Ëuþ{kt çkk¤ MktMfkh fuLÿku îkhk Ãký LkkLkÃkýÚke s çkk¤fkuLku MktMfkh {¤u yu {kxu «kuíMkknLk yÃkkE hÌkwt Au. MktMÚkkLku W¼e fhðkÚke ÷E Mk¾e Ëkíkk©eykuLkwt ¾qçk s {kuxwt ÞkuøkËkLk Mkíkík {¤íkwt hÌkwt Au.

MktMÚkkLke þYykík Mk{ÞuLkkt çktÄkhý {wsçk ¼økðkLk ©e ÷û{eLkkhkÞýLkkt {trËhkuLkwt {wÏÞ {Úkf çkLku÷ nkuðkÚke MktMÚkk{kt MkÇÞÃkË Ëhuf {trËhkuLkk Ãkkt[ Ãkkt[ rLk{kÞu÷ MkÇÞkuLkwt hnu÷ Au. {trËhkuLkkt Ãkkt[ Ãkkt[ «ríkrLkrÄyku s MktMÚkkLkk Mkk{kLÞ MkÇÞ økýkÞ Au. Ëh ºký ð»kou Þkuòíke Mkk{kLÞ Mk¼k{ktÚke s xÙMxe {tz¤ yLku Mkt[k÷f-fkhkuçkkheLke rLk{ýqtf fhðk{kt ykðu Au.

ykøkk{e ©kðý {kMk{kt ÞkuòLkkhe ðkr»kof Mk¼k{kt xÙMxe {tz¤, nkuÆuËkhkufkhkuçkkhe ðhýe {kxuLke «r¢Þk þY ÚkE økÞu÷ Au. «Úk{ [hýYÃku økík íkk. 16-6-2024Lkk fåALkkt økk{uøkk{Lkk «ríkrLkrÄykuLku MktMfkhÄk{ ¾kíku çkku÷kðe [wtxýe «r¢Þk fkÞoLkkt {køkoËþoLk MkkÚku Ãkkt[ Ãkkt[ ykuÚkkuhkEÍ «ríkrLkrÄyku {kxuLkwt Vku{o yLku Ãkºk MkkUÃkðk{kt ykðu÷ Au. rLkÄkorhík Mk{Þ MkwÄe{kt Vku{o ¼he Ãkhík {kuf÷ðkLkkt hnuþu.

MktMÚkk îkhk ÄkŠ{f ¿kkLk ÃkehMkðk, økk{uøkk{ Ä{oMk¼kykuLkkt ykÞkusLk {kxu þYykík{kt Mktík ©e þktríkËkMkS {nkhks ({kuxe rðhkýe) çkkË{kt ¼qsÚke Mðkr{LkkhkÞý MktMÚkkyku MkkÚku Mktf¤kÞu÷ ðe.ðe. Mðk{e îkhk ¿kkLkËþof «ð[LkkuLkkt ykÞkusLk Úkíkkt hnu÷. AuÕ÷u ÃkkxeËkh ¿kkríkLkk ¼Y[ ¾kíku MÚkkÞe ÚkÞu÷ Mktík ©e ðÕ÷¼r¢»Lkk þkMkúeSyu MktMÚkk îkhk ÃkqLk{ yLku yk{trºkík MÚk¤kuyu Úkíkk ykÞkusLkku{kt ¿kkLkËþof Mktík íkhefu ÄkŠ{f yLku ykæÞkÂí{f ¿kkLk ÃkehMkðkLkwt hk¾u÷ Au.

ykÃkýu òuÞwt Au íku{ MktMÚkkyku ßÞkhu {kuxe çkLku íÞkhu ði[krhf {ík¼uËkuLkk fkhýu yýøk{íkk rLkýoÞku ÷uðkíkk nkuÞ Au. Mktík ©e ðÕ÷¼r¢»Lkk þkMkúeLke fkÞo ÃkØrík ðíko{kLk nkuÆuËkhku {kxu yLkwfw¤ Lkk ÷køkíkk [ý¼ýkx þY ÚkÞu÷. AuÕ÷u {¤u÷e ¾kMk Mk¼k{kt Mktík©eyu ÃkkuíkkLkk rð[khku hsq fhe MktMÚkk{ktÚke rLkð]r¥kLke ònuhkík fhu÷ Au.

]r¥kLke ònuhkík fhu÷ Au. Mktík {wÆu ÷û{eLkkhkÞý Mkt«ËkÞ MkkÚku òuzkÞu÷ ¿kkríksLkku ykðk rððkËkuÚke z½kE økÞk Au. ð»kkuoÚke MktMÚkkLkwt yuf nÚÚkwt Mkt[k÷Lk fhíkk ykøkuðkLkku Mkk{u Ãký Wf¤kx ðÄe hÌkku Au. ykøkk{e Mkk{kLÞ Mk¼k{kt [ku¬Mk Ãkz½ku ÃkzðkLkku s Au. Lkðe rLk{ýqtfku{kt nwtMkkíkwtMkeÚke Ãkh hne {kºk ÄkŠ{f MktMÚkkLkkt rník {kxu s Mk{Þ Mk{ŠÃkík fhðkðk¤k ÞwðkLkku-ðze÷ku ykøk¤ ykðu yuðe yÃkuûkk h¾kÞ Au.

økíkktf{kt òuÞwt yu{ ¿kkrík{kt yíÞkhu {wÏÞ ºký MktMÚkkykuLkk «{w¾©eyku ðå[uLkkt Mktf÷Lk{kt ykux ykððkÚke ºkýu MktMÚkkykuLke {exªøkku{kt yðkhLkðkh {wÆkyku WA¤íkk hnu Au. òu fu Mkhfkhe heíku [urhxuçk÷ xÙMxLkk rLkÞ{ku {wsçk ºkýu xÙMxku y÷øk yLku Mðíktºk Au. rLkýoÞku ÷uðk Ãký Mðíktºk Au. Ãkhtíkw Mk{ksLkk {wÏÞ yøkúýeyku ºkýu MktMÚkkyku{kt nkuÆuËkh, xÙMxe©e, fkhkuçkkhe{kt òuzkÞu÷k nkuðkÚke rníkLkku xfhkð W¼ku ÚkE hÌkku Au. ¿kkrík{kt Y[e yLku fkçku÷eÞík {wsçk {kºk yuf s MktMÚkk{kt òuzkE Mk{ŠÃkík ¼kðÚke Mkuðk fhðk ykøk¤ ykðu íkku MktMÚkkykuLkk rðfkMkLke økíke ðuøk Ãkfzu yuðwt ykÃkýu ÷uðk Ãkxu÷ Mk{ksLke {uzef÷, þiûkrýf yLku Mkk{krsf MktMÚkkyku{kt òuÞwt Au yLku yuLkku rðfkMk Ãký òuÞku Au.

ð»kkuoÚke MktMÚkkyku{kt òuzkÞu÷k yøkúýeyku nkuÆku Akuzðk yLku Lkðk MkuðfkuLku Mkuðk fhðkLkku {kufku ykÃkðk íkiÞkh ÚkkÞ Au fu fu{ yuíkku ykøkk{e Mk{Þ çkíkkðþu. ºkýu MktMÚkkykuLkk rðfkMkLke økrík fÞktf Äe{e Lkk Ãkzu yu òuðkLke ËhufLke Vhs Au. EríknkMkLkkt ÃkkLku MktMfkh ®Mk[Lk ykÃkíke Mkuðk¼kðe MktMÚkkyku{kt òøku÷k rððkËLke yýøk{íke LkkUÄ Lkk ÷¾kÞ yu {kxu sðkçkËkhkuyu yn{ Akuze MkkiLkwt {kLk-MkL{kLk s¤ðkÞ yuðk Ãkøk÷k ¼he MkkiLku MkkÚku ÷E [k÷ðk {kxu ðíko{kLk Mk{Þ sýkÞ Au.